Klaas Kan (1745 – 1800, zoon van Jan Kan en Jopje Trommels) was schoolmeester. Hij was aangesteld als “bijschoolmeester”. Bijschoolmeesters werkten aan particuliere scholen. Hun aanstelling had de instemming van de dorpsregenten, maar was zonder bemoeienis van de kerkelijke autoriteiten tot stand gekomen. Klaas had zelfs zijn eigen schoolgebouw gebouw gekocht, zoals blijkt uit een akte uit 1778. Hij kocht ‘een huijs zijnde een school’.
Het ‘huis zijnde een school’ stond (volgens onderstaande documenten) tegenover de molen de Groeneboer en is waarschijnlijk het hoge gebouw links.
Een vast salaris kreeg Klaas niet. Zijn inkomsten verkreeg hij uit de schoolgelden die de kinderen betaalden. Dat dat geen vetpot was, is te lezen in een brief van 26 november 1785, geschreven door de “bijschoolmeesters” van Oostzaandam. Samen met drie collega’s (Cornelis Prins, Adriaan Zoon en H.K. Kuijlman) verzoekt Klaas Kan de “Wel Edelen Agtbaare heeren Burgemeesters, Schepenen en Vroedschappen van Oostzaandam” om een “jaarlijks vast tractement” omdat “wij ons buijten staat bevinden om onse huijshouding alleen van schoolgeld der kinderen te kunnen mainteneren”. Zo’n vast jaarlijks “tractement” was bovendien gerechtvaardigd, vonden ze: ”daar wij ons altoos in een behoorlijke gesontheijd moeten bevinden. Ja alzoo dat wij in staat dienen te zijn om onze ampt te kunnen waarnemen (als) wij door ziekte of enig ander ongemak werden aangetast”. Helaas leverde dit verzoek niets op. Op de achterkant van de brief staat: “’t welk is gedeclineerd” (afgewezen).
Klaas overleed op 1 maart 1800 en zijn vrouw (Antje Dirks Dekker) en zijn kinderen zetten ‘het huis zijnde een school’ te koop. In de verkoopakte ontdekken we iets opmerkelijks, namelijk dat:
“Antje Dekker, weduwe Klaas Kan, Pieter, Jacob, Jan Kan (…) verklaarden te hebben verkogt (…) aan (…) Cornels Kat (de schoolmeester die Klaas opvolgde), een huis en erf zijnde een school, met alle deszelfs banken, tafels, stoelen, lessenaars, scheerstoel, messen en wat daar verder bij is, niets uitgezonderd“
Kennelijk vulde Klaas zijn schamele salaris aan door te werken als barbier.
Wil je meer weten over het schoolmeesters bestaan van Klaas? lees dan hoofdstuk 7 van Het Boek!